Tài chính không chỉ đóng góp một phần quan trọng, mà còn chính là hệ thống nền tảng cho sự phát triển của nền kinh tế toàn cầu.
Trong tác phẩm vĩ đại “Wealth of Nations” của Adam Smith, ông đã đặt ra một tuyên ngôn sáng rạng: “Tài chính là cơ sở của mọi giao dịch thương mại và sự phát triển kinh tế.” Điều này vô cùng đúng với những gì chúng ta đã thấy xảy ra qua các thế kỷ. Nền kinh tế tài chính thế giới đã đi qua một chuỗi sự kiện lớn, từ bước đột phá của cách mạng công nghiệp tại Anh Quốc, mở ra cơ hội cho sự phát triển của ngân hàng thương mại và giới tài chính, cho đến những thách thức của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu vào năm 2008 và đại dịch COVID-19 gần đây, đã gây trở ngại cho sự tăng trưởng kinh tế toàn cầu.
Việt Nam hiện đang đứng trước cơ hội lớn chưa từng có trong lịch sử để thúc đẩy sự phát triển. Đây là thời kỳ của sự đổi mới và cơ hội, và để tận dụng tốt vị thế hiện nay, Việt Nam cần phải thúc đẩy sự đổi mới và phát triển trong lĩnh vực tài chính. Công nghệ số đang thay đổi cách chúng ta làm việc và giao dịch. Toàn cầu hóa mở ra những thị trường mới và mở rộng lĩnh vực tài chính. Tuy nhiên, trước hết, chúng ta cần nhìn lại những sự kiện quan trọng trong quá khứ, những bước tiến lớn đã định hình nền kinh tế toàn cầu và học từ những bài học quý báu mà chúng ta có thể rút ra từ chúng. Điều này là quan trọng để xây dựng một nền kinh tế tài chính mạnh mẽ và đáp ứng được thách thức của tương lai.
Thế Kỷ 17 và 18: Cách Mạng Công Nghiệp và Cuộc Cách Mạng Tài Chính
Thế kỷ 17 và 18 đánh dấu một bước ngoặt lớn trong lịch sử nền kinh tế thế giới. Cách mạng công nghiệp bùng nổ tại Anh Quốc, mang theo sự hứa hẹn của sự thay đổi đột phá trong cách sản xuất và phân phối hàng hóa. Máy móc, sức mạnh hơi nước và sau này là sức mạnh hơi và điện đã đưa công nghiệp lên một tầm cao mới. Sản xuất hàng loạt, hiệu quả hơn, và tăng trưởng kinh tế không ngừng là điều mà cách mạng công nghiệp đã mang lại. Điều này tạo ra nhu cầu về tài chính để hỗ trợ sự phát triển công nghiệp. Ngân hàng thương mại ra đời để đáp ứng nhu cầu, các ngân hàng trở thành trung tâm của hệ thống tài chính, cung cấp dịch vụ tài chính cho các nhà sản xuất và người tiêu dùng, đồng thời hỗ trợ cho sự mở rộng kinh doanh, với Amsterdam và London trở thành trung tâm tài chính quan trọng. Cuộc cách mạng tài chính đã mở ra thị trường tài chính với việc xuất hiện các sàn giao dịch chứng khoán. Điều này tạo ra cơ hội đầu tư và giao dịch tài chính đối với các nhà đầu tư và doanh nghiệp.
Cả hai cuộc cách mạng này đã tạo ra sự chuyển đổi to lớn trong cách thức sản xuất, giao dịch và quản lý tài chính, mở ra cơ hội phát triển và thúc đẩy nền kinh tế toàn cầu. Chúng đã định hình nền kinh tế hiện đại và có tầm ảnh hưởng rất lớn đến hệ thống kinh tế và tài chính ngày nay.
Thế Kỷ 19: Sự Phát Triển Của Ngân Hàng Trung Ương và Sàn Giao Dịch Tài Chính
Thế kỷ 19 là thời kỳ đánh dấu sự phát triển to lớn của hệ thống tài chính và tài chính thế giới. Trong giai đoạn này, việc thành lập ngân hàng trung ương và sàn giao dịch tài chính đã thay đổi cách thức mà tài chính và kinh tế hoạt động trên toàn cầu. Việc thành lập các ngân hàng trung ương như Ngân hàng Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (Federal Reserve) và các quỹ tài chính quốc gia đã đảm bảo sự ổn định tài chính và hỗ trợ cho phát triển kinh tế quốc gia. Đồng thời, việc thành lập các sàn giao dịch tài chính như Sàn chứng khoán New York đã tạo ra môi trường giao dịch an toàn và hiệu quả cho các nhà đầu tư và doanh nghiệp. Sự phát triển của các hợp đồng tương lai cũng đã giúp bảo vệ các doanh nghiệp khỏi biến động giá cả và tạo ra cơ hội đầu tư và giao dịch mới.
Thế Kỷ 20: Cuộc Khủng Hoảng Tài Chính
Thế kỷ 20 thực sự là một thời kỳ đầy biến động trong nền kinh tế tài chính thế giới, với sự kiện quan trọng như Khủng bố Wall Street năm 1929 và cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 đánh dấu sự thay đổi đáng kể trong cách quản lý tài chính và thị trường tài chính.
Cuộc khủng bố Wall Street vào năm 1929 là sự sụp đổ của thị trường chứng khoán Hoa Kỳ, khi giá trị cổ phiếu giảm mạnh và hàng triệu người mất việc làm. Sự kiện này đã gây ra Đại suy thoái thế giới trong thập kỷ 1930, khi một loạt quốc gia trên khắp thế giới bị ảnh hưởng. Cuộc khủng hoảng này đã khuyến khích sự ra đời của các quy định tài chính và ngân hàng mới nhằm kiểm soát thị trường tài chính và ngăn chặn sự trở lại của cuộc khủng hoảng tương tự trong tương lai. Sự cần thiết của kiểm soát rủi ro và quản lý tài chính đã được thúc đẩy bởi cuộc khủng hoảng này.
Cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 bắt nguồn từ khủng bố tín dụng và suy thoái thị trường bất động sản tại Hoa Kỳ. Điều này lan tỏa ra toàn cầu và gây ra suy thoái kinh tế trên diện rộng, ảnh hưởng đến hàng triệu người. Cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 đã làm nổi bật sự cần thiết của sự kiểm soát tài chính, quản lý rủi ro và giám sát ngân hàng và các tổ chức tài chính. Nó đã đánh bại sự tự quản lý và tự kiểm soát trong ngành tài chính và thúc đẩy sự hợp tác quốc tế để giải quyết cuộc khủng hoảng. Quan trọng là việc duy trì sự ổn định tài chính và hỗ trợ cho các cơ cấu kiểm soát tài chính là cần thiết để đối phó với các cuộc khủng hoảng tài chính tiềm năng.
Hiện nay, ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) sau khi trải qua cuộc khủng hoảng tài chính khiến cho đánh mất vị thế tài chính của mình trên thế giới đã xây dựng đa dạng công cụ và hoạt động liên tục để chống suy thoái và kiểm soát hiệu quả tiền tệ và giá cả trong khu vực. Minh chứng cho điều này là Chương trình PEPP (Pandemic Emergency Purchase Programme): Được ECB thiết lập trong bối cảnh đại dịch COVID-19, PEPP là một chương trình mua trái phiếu và tài sản tài chính khác nhằm hỗ trợ ổn định thị trường tài chính và lưu thông tiền tệ trong khu vực Eurozone. PEPP giúp giảm căng thẳng trên thị trường tài chính bằng cách mua trái phiếu và tài sản tài chính khác. Điều này giúp ngăn chặn sự suy giảm của giá trái phiếu và tài sản tài chính, giúp duy trì tính ổn định trong hệ thống tài chính. Ngoài ra còn đảm bảo rằng các tổ chức tài chính và ngân hàng vẫn có đủ tiền để thực hiện giao dịch hàng ngày và để hỗ trợ nền kinh tế hoạt động bình thường. Chương trình PEPP đã chứng minh sự quyết tâm của ECB trong việc duy trì ổn định tài chính và hỗ trợ kinh tế trong bối cảnh khủng hoảng.
Những sự kiện này đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử tài chính thế giới và đã định hình cách thức quản lý tài chính và tài chính toàn cầu.
Toàn Cầu Hóa, Cơ Hội Mới và Sự Thay Đổi Công Nghệ.
Toàn cầu hóa và sự thay đổi công nghệ thật sự đang thúc đẩy sự biến đổi trong nền kinh tế tài chính thế giới. Việc thích nghi với môi trường kinh doanh toàn cầu và khai thác tiềm năng của công nghệ số đang trở thành vấn đề quan trọng đối với tất cả các quốc gia. Tuy nhiên, toàn cầu hóa và sự thay đổi công nghệ cũng đặt ra thách thức về cạnh tranh và quản lý rủi ro. Các sự kiện lịch sử của nền kinh tế tài chính thế giới từ thế kỷ 17 đến ngày nay đã cung cấp cho chúng ta những bài học sâu sắc và cần thiết để xây dựng một tương lai kinh tế vững mạnh, việc áp dụng những bài học quý báu này là rất quan trọng. Việt Nam đang ở trong vị thế tốt để tận dụng cơ hội toàn cầu hóa và sự thay đổi công nghệ để thúc đẩy sự phát triển kinh tế và tài chính. Quản lý rủi ro, học hỏi liên tục và khai thác sự sáng tạo là chìa khóa để xây dựng một tương lai kinh tế vững mạnh cho Việt Nam.